- Israël heeft grootschalige luchtaanvallen uitgevoerd op militaire en nucleaire doelen in Iran.
- De spanningen zijn verder opgelopen nadat ook de hoogste Iraanse militaire leiders zijn gedood en Iran zich voorbereidt op vergelding.
- De VS zeggen niet betrokken te zijn, maar waarschuwen Iran om Amerikaanse belangen niet aan te vallen.
- Israël: Verenigde Staten leggen extra sancties op voor het vervoer van Iraanse olie.
De spanning in het Midden-Oosten is verder opgelopen nadat de Israëlische luchtmacht in de nacht van donderdag op vrijdag aanvallen heeft uitgevoerd op Iran.
De Israëlische minister van Defensie Israel Katz meldde vannacht de ‘preventieve aanvallen’. Deze aanvallen waren gericht op “militaire en nucleaire doelen”, zegt het leger, omdat Irans nucleaire programma een “essentiële bedreiging vormt voor Israël”.
Eerder donderdag waarschuwde de Amerikaanse president Donald Trump voor een mogelijk “enorm conflict” in het Midden-Oosten.
Israël zei dat het geen andere keuze had dan Iran aan te vallen en voegde eraan toe dat het inlichtingen had verzameld waaruit bleek dat Teheran “het point of no return” had genaderd in zijn pogingen eigen kernwapens te bouwen.
"Het Iraanse regime werkt al tientallen jaren aan het verkrijgen van een kernwapen. De wereld heeft alle mogelijke diplomatieke wegen bewandeld om het te stoppen, maar het regime heeft geweigerd te stoppen", aldus het Israëlische leger in een verklaring.
Israël en de Verenigde Staten zullen een "hoge prijs" betalen vanwege de Israëlische aanval op Iran. Dat zei brigadegeneraal Abolfazl Shekarchi, woordvoerder van de Iraanse strijdkrachten, op de Iraanse staatstelevisie. Ayatollah Ali Khamenei zei dat Israël zwaar gestraft zal worden.
De wereldwijde olieprijzen zijn fors gestegen nadat Israël meldde Iran te hebben aangevallen, wat de spanningen in het Midden-Oosten flink heeft doen oplopen. De toonaangevende oliecontracten Brent Crude en Nymex stegen met meer dan 10 procent na het bekendmaken van het nieuws, schrijft de BBC.
Beleggers vrezen dat een escalatie tussen Iran en Israël de olievoorziening uit deze energie-rijke regio kan verstoren.
'Hart van het Iraanse programma voor ballistische raketten geraakt'
Het Israëlische leger zei dat deze aanvallen pas "de eerste fase" van de aanvallen op Iran zijn. In die fase richtte de luchtmacht zich op "Irans belangrijkste faciliteit voor uraniumverrijking in Natanz en op wetenschappers die aan de Iraanse atoombom werken", zei premier Benjamin Netanyahu in een videoverklaring. "Ook hebben we het hart van het Iraanse programma voor ballistische raketten geraakt."
De aanvallen kunnen nog dagen aanhouden. "Deze operatie zal doorgaan zolang het duurt om deze dreiging weg te nemen", zei Netanyahu, die de operatie "Rising Lion" noemde.
Minister Katz heeft de noodtoestand uitgeroepen in Israël, uit vrees voor "spoedige" Iraanse vergeldingsaanvallen met raketten en drones. Vluchten van en naar Tel Aviv zijn opgeschort.
Mossad voerde sabotageactiviteiten uit
De Israëlische Mossad, de externe inlichtingendienst, heeft tijdens de aanvallen van de Israëlische luchtmacht op Iran sabotageactiviteiten en aanvallen in dat land uitgevoerd. Dat meldt de Israëlische legerradio.
De grootschalige Israëlische aanval is niet alleen op militaire doelen en nucleaire faciliteiten in Iran gericht, maar ook op mensen die mogelijk beslissingen nemen over hoe Iran kan reageren op de aanval, die wellicht nog dagen voortduurt, aldus berichten in Israëlische media.
Zo is de hoogste leider van de Iraanse Revolutionaire Garde gedood, bevestigde de Iraanse staatstelevisie eerder op vrijdag. Ook zou een groot aantal andere hoge militaire commandanten zijn gedood.
Vrijdagochtend (lokale tijd) waren er explosies te horen ten noordoosten van Teheran, de hoofdstad van Iran, meldt het staatsnieuwsblad Nour News. De Iraanse luchtverdediging is in de hoogste staat van paraatheid, meldt de staatstelevisie. Vluchten van en naar Teheran zijn opgeschort. Er zijn nog geen meldingen over schade of slachtoffers.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio zei dat de Verenigde Staten niet betrokken zijn bij de aanvallen en geen assistentie leveren. Wel waren de VS vooraf op de hoogte gebracht door Israël van een "aanval uit zelfverdediging", aldus Rubio, die Iran waarschuwde Amerikaanse militaire bases ongemoeid te laten mocht het de Israëlische aanvallen willen vergelden.
Maandag zei Iran nog "grootschalige vergeldingsmaatregelen" te nemen bij een Israëlische aanval. De Iraanse strijdkrachten zouden zich dan richten op de "geheime nucleaire faciliteiten" van Israël, aldus een verklaring van de Nationale Veiligheidsraad.